Dziedziczenie działalności gospodarczych

Dziedziczenie jednoosobowej działalności gospodarczej jest złożonym procesem, szczególnie, jeśli nie wszystkie niezbędne czynności zostały podjęte jeszcze za życia spadkodawcy. Dlatego też pomagamy naszym klientom w przeprowadzeniu całego procesu sukcesji, nawet jeśli nie był on wcześniej odpowiednio przygotowany.

Opracowane przez nas dokumenty oraz podjęte czynności w sytuacji, jaką jest dziedziczenie firmy jednoosobowej, pozwalają na zachowanie ciągłości jej funkcjonowania.

Dziedziczenie działalności gospodarczej

Rozpoczynając współpracę z Klientami, aby dziedziczenie firmy jednoosobowej było możliwe, przeprowadzamy gruntowną analizę dotyczącą sytuacji przedsiębiorstwa. Pomagamy w opracowaniu i wdrożeniu czynności umożliwiających utrzymanie kontroli nad firmą po śmierci dotychczasowego właściciela za pośrednictwem zarządu sukcesyjnego. Zajmujemy się przygotowaniem dokumentacji i rozwiązań prawnych w przypadku, kiedy dziedziczenie działalności gospodarczej dotyczy współmałżonków oraz dzieci, jak również innych osób wskazanych jako spadkobiercy.

Dziedziczenie jednoosobowej działalności gospodarczej – konieczny zarząd sukcesyjny

Aby zachować ciągłość działalności firmy jednoosobowej po śmierci jej właściciela konieczne będzie (co do zasady) powołanie jeszcze za jego życia tzw. zarządu sukcesyjnego. Zarząd taki ma na celu kierowanie przedsiębiorstwem od chwili śmierci spadkodawcy do chwili podziału spadku. Zarząd sukcesyjny ma zatem za zadanie prowadzić przedsiębiorstwo w spadku.

A w jaki sposób definiowane jest przedsiębiorstwo w spadku? Są to składniki niematerialne i materialne, które przeznaczone są do wykonywania działalności gospodarczej przez przedsiębiorcę jednoosobowego, stanowiące jego mienie w chwili jego śmierci oraz nabyte przez zarządcę sukcesyjnego. Zaznaczyć przy tym należy, iż z przedsiębiorstwem w spadku mamy do czynienia tylko w pewnym okresie, czasu tj.: od dnia śmierci przedsiębiorcy do dnia wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego.

Jak ustanowić zarząd sukcesyjny aby umożliwić dziedziczenie jednoosobowej działalności gospodarczej?

W tym zakresie możemy wyróżnić dwa sposoby ustanowienia zarządu sukcesyjnego. Podstawowym jest ustalenie tego rodzaju zarządu przez przedsiębiorcę jeszcze za jego życia. Może on wówczas wskazać – na piśmie – osobę zarządcy tymczasowego, albo zastrzec, że zarządcą będzie ustanowiony prokurent.

Może dojść jednak do sytuacji, w której pomimo rozpoczętego dziedziczenia działalności gospodarczej zarząd sukcesyjny nie został ustanowiony z chwilą śmierci przedsiębiorcy (czyli nie został on wcześniej określony w sposób wskazany powyżej). Czy oznacza, to że zarządca taki nie może zostać już powołany? Absolutnie nie!

Zarządcę sukcesyjnego można powołać także po śmierci przedsiębiorcy jednoosobowego – za zgodą osób, którym przysługuje udział w przedsiębiorstwie w spadku większy niż 85%. Kto może dokonać takiego powołania aby dziedziczenie jednoosobowej działalności gospodarczej stało się możliwe? Są to:

• małżonek przedsiębiorcy jednoosobowego, jeżeli przysługuje mu udział w przedsiębiorstwie w spadku,
• osoba która przyjęła zapis windykacyjny, a którego przedmiotem jest przedsiębiorstwo albo udział w przedsiębiorstwie jednoosobowym
• jeżeli jednak nie ogłoszono testamentu, w którym został dokonany zapis windykacyjny, to powołania może dokonać osoba, która przyjęła spadek.

Wskazane powyżej osoby są jednak w powyższych działaniach ograniczone dosyć krótkim terminem. Mają one mianowicie jedynie 2 miesiące od dnia śmierci przedsiębiorcy jednoosobowego na ustanowienie zarządcy sukcesyjnego.

Jeśli spadkodawca posiadał kilka przedsiębiorstw, wówczas zarządcą sukcesyjnym każdego z nich może być ta sama osoba.

Od chwili ustanowienia, zarządca sukcesyjny wykonuje wszelkie czynności związane z zarządzaną działalności gospodarcza. Mozę posługiwać się NIP-em spadkodawcy, jak również wykonywać wszystkie czynności urzędowe, czy obowiązki wynikające z umów handlowych.

Należy jednak pamiętać, że dziedziczenie firmy jednoosobowej nie kończy się na ustanowieniu zarządcy sukcesyjnego. Zarząd sukcesyjny może trwać bowiem jedynie przez okres 2 lat, a w szczególnie uzasadnionych wypadkach okres ten może zostać przedłużony przez sąd do 5 lat.

Zarządca sukcesyjny ponosi odpowiedzialność za zobowiązania związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa w spadku. Dlatego też funkcja ta nie jest pełniona nieodpłatnie, lecz mają do niej zastosowanie przepisy o zleceniu, zaś właściciele przedsiębiorstwa spadku są zobowiązani wypłacić zarządcy sukcesyjnemu stosowne wynagrodzenie w ramach procesu dziedziczenia działalności gospodarczej.

Zarządzanie przedsiębiorstwem w spadku a dziedziczenie firmy jednoosobowej

Samo ustanowienie zarządcy sukcesyjnego nie kończy jeszcze procesu dziedziczenia jednoosobowej działalności gospodarczej, choć jest dla tej procedury znacznym ułatwieniem.

Ustanowiony zarządca sukcesyjny powinien zostać zgłoszony do CEIDG. Obowiązek ten ciąży na notariuszu i powinien być wykonany najpóźniej w następnym dniu roboczym po ustanowieniu zarządcy sukcesyjnego.

Dziedziczenie firmy jednoosobowej a własność przedsiębiorstwa

Ustanowienie zarządcy sukcesyjnego w ramach dziedziczenia jednoosobowej działalności gospodarczej nie jest tożsame z pozostawaniem przez tą osobę właścicielem przedsiębiorstwa w spadku. Właścicielem przedsiębiorstwa w spadku jest bowiem:

• spadkobierca ustawowy, testamentowy lub windykacyjny,
• małżonek zmarłego przedsiębiorcy, gdy w chwili śmierci, firma stanowiła w całości majątek małżonków (i tylko jeśli małżonek posiadał udział w przedsiębiorstwie w spadku),
• nabywca udziału w firmie jednoosobowej, tj. osoba, która nabyła firmę, po śmierci przedsiębiorcy bezpośrednio od spadkobiercy lub jego małżonka.

Udział w zysku osiąganym z przedsiębiorstwa w spadku w trakcie dziedziczenia firmy jednoosobowej, przysługuje nie zarządcy sukcesyjnemu, lecz właścicielom przedsiębiorstwa. Mają prawo do udziału w zyskach (i uczestniczą również w stratach, wynikających z prowadzenia przedsiębiorstwa w spadku), w takim stosunku, w jakim przysługuje im udział w przedsiębiorstwie w spadku.

Przeprowadziłem dziedziczenie działalności gospodarczej – i co dalej?

Zdajemy sobie sprawę, że dziedziczenie jednoosobowej działalności gospodarczej to dla sukcesorów dopiero pierwszy krok w kierunku prowadzenia firmy z sukcesem. Dlatego też Kancelaria Derek & Flak proponuje obsługę prawną związaną z dalszym działaniem firmy pod nowym zarządem. W ramach tego rodzaju obsługi wspomagamy nowych przedsiębiorców nie tylko pod względem formalno-prawnym, ale też w ramach doradztwa biznesowego, zanim poczują się pewnie i okrzepną w nowej sytuacji życiowej, gdy zakończy się już dziedziczenie firmy jednoosobowej.