Do niedawna spadkobiercy zmarłego przedsiębiorcy byli pozbawieni możliwości płynnego utrzymania ciągłości działania prowadzonej przez niego działalności gospodarczej. Wraz ze zmianami prawnymi wprowadzonymi w ustawie o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej z dnia 5 lipca 2018 roku, sytuacja ta znacząco się zmieniła z korzyścią dla osób dziedziczących poprzez regulację zasad funkcjonowania firmy po śmierci właściciela. Wprowadziła ona między innymi instytucję zarządcy sukcesyjnego, który przejmuje zobowiązania do prowadzenia firmy. W przypadku jednoosobowych działalności, a także biznesów rodzinnych ustanowienie go może być kluczowe dla możliwości dalszego rozwoju.
Rola zarządcy sukcesyjnego
Ze względu na dużą liczbę biznesów rodzinnych oraz jednoosobowych działalności gospodarczych w Polsce, ułatwienia dotyczące możliwości zapewnienia ciągłości ich funkcjonowania są bardzo istotne z perspektywy właścicieli. Przed wprowadzeniem wymienionej wcześniej ustawy, wraz ze śmiercią przedsiębiorcy, jego spadkobiercy dziedziczyli jedynie jego majątek, wykreśleniu podlegały natomiast dane firmy w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, przestawały również obowiązywać między innymi uzyskane wcześniej zezwolenia. Obecnie dziedziczenie działalności gospodarczej wiąże się z przejęciem jej materialnych oraz niematerialnych składników. Od momentu śmierci właściciela, prowadzeniem przedsiębiorstwa może zająć się zarządca sukcesyjny. Jego rolą jest administrowanie masą majątkową firmy do czasu przejęcia jej przez spadkobierców lub uzgodnienia jej dalszych losów. W zakresie jego obowiązków leży dokonywanie czynności sądowych i pozasądowych, zatrudnianie pracowników i obsługa umów pomiędzy kontrahentami. Co ważne, jeśli do majątku właściciela działalności gospodarczej należało kilka przedsiębiorstw, wszystkie one składają się na pojedyncze przedsiębiorstwo w spadku.
Ustanowienie zarządcy sukcesyjnego
Aby zarządca sukcesyjny mógł sprawować swoją funkcję, musi zostać do niej wyznaczony. Ustanowienie tej instytucji może odbyć się na jeden z kilku sposobów. Jednak wcześniej wybrany kandydat powinien spełniać ustawowo określone warunki. Na to stanowisko może zostać powołana jedynie osoba fizyczna posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych, wobec której nie orzeczono zakazu prowadzenia działalności gospodarczej, a także środka zabezpieczającego lub karnego w postaci takiego zakazu dotyczącego określonej działalności obejmującej przedsiębiorstwo w spadku. Kandydata może wyznaczyć właściciel firmy jeszcze za swojego życia. W takiej sytuacji niezbędne jest uzyskanie jego zgody pisemnej oraz wpis do CEiDG. Jeśli natomiast nie doszło do wcześniejszego wyznaczenia zarządcy, a dziedziczenie firmy rodzinnej jest w toku, na funkcję tę zgodnie z wcześniej wymienionymi wymogami powoływać mogą w terminie nie dłuższym niż dwa miesiące od śmierci przedsiębiorcy: małżonek zmarłego, który posiada udziały w firmie, spadkobierca testamentowy lub ustawowy po przyjęciu spadku, jak również zapisobierca windykacyjny.
Dlaczego powołanie zarządcy sukcesyjnego jest ważne?
Najlepszym z perspektywy przedsiębiorcy wyborem jest powołanie zarządcy sukcesyjnego jeszcze za swojego życia. Przede wszystkim dzięki temu do pełnienia tej funkcji może wybrać najbardziej kompetentną osobę, co w przypadku dokonywania tego wyboru przez spadkobierców lub współmałżonka nie jest oczywiste. W przypadku międzypokoleniowych biznesów, w które zaangażowani byli członkowie rodziny, zazwyczaj ma miejsce przejęcie firmy przez dzieci właściciela. W takich sytuacjach zarządca może być jednocześnie spadkobiercą — obie te role się nie wykluczają.
Wcześniejsze określenie tego, kto będzie pełnił tę funkcję, pozwala także na uniknięcie strat finansowych w okresie przejściowym po śmierci przedsiębiorcy. Zarządca sukcesyjny zapewnia ciągłość funkcjonowania firmy, a także płynność finansową poprzez dostęp do kont firmowych. Dzięki temu przedsiębiorstwo nie jest narażone na utratę klientów oraz kontrahentów. Obowiązujące umowy, w tym pracownicze, także nie tracą swojej mocy — chyba że posiadały odpowiedni zapis. Żeby odpowiednio przygotować się na sytuację związaną z przejęciem firmy w ramach spadku na wypadek swojej śmierci, każdy przedsiębiorca powinien skorzystać z pomocy doświadczonych specjalistów. Kancelaria Derek & Flak oferuje kompleksowe usługi z zakresu dziedziczenia firm przez spadkobierców, w tym pomoc w powołaniu zarządcy sukcesyjnego wraz z przygotowaniem niezbędnej dokumentacji. Na każdym etapie jej przedstawiciele oferują doradztwo oraz wsparcie korzystając ze swojej wiedzy i doświadczenia w prowadzeniu tego typu czynności.